Eskualdeko baserrien hormak gure herriko historiaren lekuko izan dira mendeetan zehar, orain gure ingurura begiratzean istorio hauek berpiztu ditzakegu, gure arbasoen ondarea jasoaz.
Aspaldi batean bi bizitzako etxea. Lau aldetako hormetan dauzka subitarteak, batzu zeharka daude eta beste batzuk ateburuan.
Sarreran, erdi-puntuko arkua, eta arku-giltzan giza antzeko irudi bat. Azpikaldean eguzkiaren ikur antzeko bat eta azpian data bat: “1846”.
Atarirako sarreran goratutako erdi-puntuko arkua dauka.
Guztiz berriztua, barnean gelditu delarik jatorrizko erdi-puntuko hiru arkudun ataria.
Aurrealdean horma-zura, eta bertan sotora garamatzan arku zorrotz bat, erdi itxita dauka. Antziñan dorretxea izandakoa.
Aipatzekoa da Arando baserria, etxaurrean, atariko sarreran erdipuntuko arkua dauka, laukizuzen erako eraikuntza da; atzealdean doberaz osatutako arku bat dauka…
1693. urtean Andres Garitano Aldaetak margotutako eraberritze planoan ikusi daiteke eraikinaren toki desberdinak. Beheko aldean arkupe dago gari-jotzea egiten den…
Garrantzitsuenetako bat da, erdi Aroko hondarrak kontserbatzen dituena.
Armarria, oin angeluzuzena eta bi isurialdeko teilatua ditu. Bi solairuetan kareorez estalitako harlangaitzezko hormak daude. Fatxada nagusiak erdi-puntuko bi arku…